Dit artikel is eerder gepubliceerd in de decembereditie van Daadkracht.
‘Klimaatverandering is net als Covid-19. Het begint op één plek, maar het werkt door op andere plekken. Wat je doet aan klimaatverandering, of dat nu in Dordrecht of Kampala is, heeft effect op ons allemaal!’, aldus ondernemer Dickson Biryomumaisho uit Oeganda. Ook Henk Schouten van Schouten Food stelt zich de vraag hoe we als mens de planeet minder hoeven te belasten. Beide ondernemers zetten hun dromen om in producten die de markt veroveren. In dit tweede deel uit een tweeluik gaan we in gesprek met Dickson Biryomumaisho.
Niet afhankelijk van donors
Het Oegandese World of Bees, een social enterprise, bestaat sinds 2016 en verkoopt honing, bijenwas en andere bijenproducten. Het bedrijf wil bijenhouden betaalbaar en bereikbaar maken voor iedereen. Er zijn veel afgelegen gebieden in Oeganda. Als je zeshonderd kilometer buiten de hoofdstad Kampala woont, is het lastig om materialen voor het bijenhouden aan te schaffen. World of Bees biedt imkers toegang tot kwaliteitsmateriaal en ondersteunt imkers om hun producten op de markten, die ook vaak ver weg zijn, te brengen. World of Bees doet dat door de honing in de regio te verzamelen en vervolgens te verkopen op de nationale en internationale markt. ‘Naast dat we imkers helpen en hen toegang tot markten bieden, willen we ook vrouwen en jongeren via leningen een kans geven om een onderneming te starten,’ zo vertelt Biryomumaisho. ‘We zijn daarnaast hard bezig met een handelstak die omzet en winst genereert zodat we niet afhankelijk blijven van donors’.
Notenbomen planten
Het bedrijf ondervindt de gevolgen van klimaatverandering heel direct. Biryomumaisho: ‘De productie van honing daalt. Rivieren en bronnen drogen op. De bossen krimpen en er zijn meer droge periodes. In tijden van droogte lopen de bomen en planten niet uit. Zonder bloesem hebben de bijen geen nectar, en dus geen voedsel en daarmee ook geen honing. Dat heeft impact op ons!’ World of Bees vraagt daarom aan de imkers om bomen te planten of bomen in hun omgeving te beschermen. De sheaboom wordt bijvoorbeeld vaak gekapt om houtskool te maken, maar is ook een boom waarvan de vruchten verwerkt kunnen worden tot sheaboter en de bloesem een voedingsbron voor bijen is. ‘We willen boeren het inzicht geven dat voordelen om honing te kunnen blijven oogsten zwaarder wegen dan de eenmalige winst van een boom kappen. We steunen gemeenschappen om bijenkasten te plaatsen bij deze bossen en op die manier de bomen te beschermen. We hebben geleerd dat het niet werkt om mensen te vragen bomen te beschermen als ze er geen voordeel van hebben. Daarom stimuleren we om fruit- en notenbomen te planten, zoals macadamia en cashew,’ legt de Oegandees uit.
Kennisuitwisseling
Aandacht voor klimaat is voor het bedrijf dus ook een kwestie van financieel overleven, vertelt Biryomumaisho. ‘Met een zakelijke insteek wilden de leden steeds meer produceren. We zagen bijvoorbeeld een imkerij groeien van 20 naar 50 bijenkasten. Als dan maar 30 bijenkasten gekoloniseerd werden, kregen we de vraag: wat doe ik verkeerd? We realiseerden ons dat het aantal bomen rond de bijenhouderij te beperkt was. Om te groeien moet een imker niet alleen het aantal bijenkasten verhogen, maar er moeten ook voldoende bomen, planten en gewassen zijn waar de bijen kunnen foerageren. Toen we samen met Woord en Daad de Bee Champions introduceerden realiseerden we ons dat de kolonisatie een uitdaging is. Het grootste probleem was het gebrek aan planten. Met meer planten en bomen rond de bijenkast zagen we de productie stijgen, ook van de gekoloniseerde bijenkasten.’ Naast de aanplant van bomen is het bedrijf ook op andere thema’s bezig met duurzaamheid. Zo gebruiken leden geen chemische bestrijdingsmiddelen en worden er zonnepanelen op een nieuwe exporthub gelegd. En in de toekomst wil het bedrijf nog meer stappen zetten. Biryomumaisho: ‘Op de korte termijn lijkt het alsof duurzaamheid alleen maar geld kost, maar als je goed kijkt, zie je dat het geld oplevert. Ik denk dat we meer kennis onderling moeten uitwisselen om verdere stappen te zetten in verduurzaming.’
Idealisme
‘Denk wereldwijd, niet alleen in je eigen regio. Denk niet alleen aan je onderneming, maar aan de mensheid. Dat is hoe we de wereld iets mooier kunnen maken,’ sluit Biryomumaisho af. De Nederlandse ondernemer Henk Schouten deelt dat idealisme. ‘Met de jaren zie ik dat het idealisme in me sterker wordt. Mijn boodschap wil ik overbrengen naar anderen. We moeten de kost verdienen, de aarde goed beheren en liefde delen, naar God en de mensen om ons heen.’ Lees zijn verhaal in het eerste deel van dit tweeluik.
