Stukje bij beetje verdween het huis. Het was ooit gebouwd met goede intenties. Eén van de armste gezinnen in het gebied was uitgekozen: zij kregen een nieuw houten huis! Maar … wat een duurzame schuilplaats moest zijn tegen aardbevingen en orkanen, werd door hen zelf weer afgebroken en stukje bij beetje opgebrand.
Het bereiken van de allerarmsten is een grote uitdaging. Ze wonen het verst weg. Soms in een door een ruwe rivier afgesneden dorp of juist hoog in de bergen. Ze zijn van een andere stam met een andere taal, niet opgeleid, hebben een andere huidskleur of zijn weggestopt omdat ze door een handicap niet als waardig worden beschouwd door hun omgeving.
Bron van brandhout
Wie deze groepen wil bereiken, moet ze eerst vinden. Daarna zijn er vaak heel wat barrières te overwinnen. Soms zijn de kosten simpelweg te hoog. Of is de logistiek een uitdaging: letterlijk bruggen bouwen om deze groepen te bereiken is geen uitzondering. Een voorbeeld uit het verleden, over een straatarm gezin uit Haïti die hun nieuwgebouwde, aardbevingsbestendige huis, afbraken om het als brandhout te gebruiken zette me met beide benen op de grond. Wat een schrijnende situatie. Was er dan geen andere bron voor brandhout? Of wilden ze gewoonweg niet in een dergelijk huis wonen?
Warme maaltijd
In het mooie en ideale plaatje bleek in ieder geval niet te zijn nagedacht over de brandhoutvoorziening voor dit gezin, terwijl het koken van de warme maaltijd een essentieel deel van hun leven is. Deze familie behoort tot de armste van de armsten, maar eenvoudigweg een aardbevingsbestendig huis bouwen is geen duurzame oplossing als die niet is ingebed in de context van het gebied, de mensen voor wie het huis is en de mensen die eromheen wonen.
Bouwen aan weerbaarheid
Weerbaarheid bouwen kost tijd en kan alleen maar met elkaar. Het is belangrijk te weten wie de mensen zijn, het gebied en de context te leren begrijpen en samen tot een oplossing te komen waar de mensen zich eigenaar van voelen en verantwoordelijkheid voor nemen. En dan is het nog maar de vraag of mensen hoop hebben op een beter leven en of ze elkaar onderling wel vertrouwen.
Bouwen aan weerbaarheid kan alleen als in de basisbehoeften van het leven is voorzien. Pas dan kun je verder kijken dan vandaag.
Over de auteur
Renate Bode is projectleider van Noodhulp en Weerbaarheid. Binnen dit programma houdt zij zich bezig met het weerbaar maken van gemeenschappen. Zowel bij acute rampen als op plaatsen waar rampen zich langzaam ontwikkelen, draagt zij bij aan het vormgeven van een duurzame verandering. Haar jarenlange ervaring met het werken aan voedselzekerheid in de Sahel is een waardevolle toevoeging die ze nu kan gebruiken om mensen in andere landen te ondersteunen.