Als er niet snel noodsteun wordt verleend aan ontwikkelingslanden in Afrika en het Midden-Oosten, dreigt een volgende vluchtelingencrisis voor Europa. Dat zei recent de Duitse minister Gerd Müller van Ontwikkelingshulp in de Duitse media. Hij pleitte daarom voor een gezamenlijke Europese aanpak om ontwikkelingslanden financieel te steunen.
Dat moet voorkomen dat nieuwe vluchtelingenstromen ontstaan van arme mensen op zoek naar meer welvaart in Europa. Volgens een Brits onderzoek kan het gemiddelde inkomen in sommige regio’s door de pandemie tot 20 procent dalen. Daarmee zouden nog eens ruim een half miljard mensen onder de armoedegrens terecht komen. We spraken Ephrem Shiferaw, senior programmamanager voor het Sterk voor Werk-programma in Ethiopië, over de impact op Ethiopië en de migratiestromen in Afrika.
Ephrem, in Ethiopië worden veel vluchtelingen uit de regio opgevangen. Kun je uitleggen waardoor dit komt?
Door zijn geografische ligging is Ethiopië een populaire bestemming voor migranten. Dat heeft ook te maken met politieke ontwikkelingen in deze regio. Vorig jaar tekende Ethiopië met buurland Eritrea een vredesakkoord, na een heftige burgeroorlog en vele jaren van spanning. Dat akkoord heeft ervoor gezorgd dat veel jonge Eritreeërs hun heil zoeken in Ethiopië. Eritrea is straatarm; jonge mannen hadden jarenlang geen ander perspectief dan zich aan te sluiten bij het leger. Maar ook bijvoorbeeld uit Zuid-Soedan en Somalië, twee landen waar de politieke en religieuze spanningen groot zijn, kiezen migranten voor Ethiopië als definitieve of tijdelijke (doorreis)bestemming. Ook is de wetgeving in Ethiopië veranderd, waardoor die vluchtelingen nu veel voordelen biedt.
Op welke manier speelt wetgeving in Ethiopië hierin een rol?
Het parlement nam recent nieuwe wetgeving aan, ‘De negen toezeggingen’ genoemd. Deze wet zorgt voor duurzame oplossingen voor de migratieproblematiek door vluchtelingen beter en gemakkelijker te laten integreren. Er zijn bijvoorbeeld – mede door de EU gesubsidieerde – projecten om gemigreerde jongeren aan werk te helpen. Vluchtelingen kunnen nu ook gemakkelijker asiel aanvragen en hebben toegang tot bijvoorbeeld gezondheidszorg, krediet, rechtspraak en onderwijs. Ethiopië is een pionier voor wat betreft de bescherming van en hulp aan vluchtelingen.
Denk je dat noodsteun aan Afrika nieuwe migratiestromen zal voorkomen?
Ja, absoluut. Als ik kijk naar Ethiopië: de uitvoering van de negen toezeggingen is uiteraard de verantwoordelijkheid van de overheid. Maar Ethiopië beschikt niet over de benodigde middelen om dit proces goed te kunnen uitvoeren. Daarom is er internationale steun en solidariteit nodig voor de opvang van vluchtelingen. Daarbij komt nu het coronavirus en alle bijbehorende problematiek, dat mensen er ongetwijfeld eerder toe aanzet om te migreren. Wanneer méér vluchtelingen Ethiopië als bestemming kiezen, geeft dat een extra druk op de voorzieningen hier. Daardoor zullen anderen ervoor kiezen om door te reizen naar vooral het Midden-Oosten, Zuid-Afrika of Europa.