Gildas is afgestuurd als laborant, maar een baan in de medische sector in Tsjaad ligt niet voor het oprapen. Sinds zijn afstuderen doet hij vrijwilligerswerk in het ziekenhuis in de hoofdstad Ndjamena. Dat levert geen geld op, daarom is hij ook zelfstandig ondernemer. De jongeman bruist van de ideeën. Zijn wasserette levert hem inkomsten op, maar hij heeft nog een idee: een broodjeszaak openen. In maart zochten we hem op om over zijn ambities te praten.
Ndjamena mag de hoofdstad van Tsjaad zijn, het is in niets te vergelijken met Europese hoofdsteden. In het centrum van de stad ligt een groot centraal plein met een monument. In de wijken daaromheen staan enkele hogere kantoorpanden van banken en internationale instellingen. Het heeft in niets de allure van een metropool. De hoofdwegen zijn verhard, maar het grootste deel van het wegennet bestaat uit onverharde zandwegen.
Amazing Grace Enterprise
Aan één van die zandwegen in een klein gebouwtje van hooguit 20 vierkante meter is de wasserette van Gildas gevestigd. Zijn bedrijf draagt de veelzeggende naam Amazing Grace Enterprise (AGE). ‘Het is genade dat ik dit alles heb ontvangen. Ik verdien het niet,’ legt Gildas uit.
‘In het begin waste ik de kleding met de hand, maar mijn moeder hielp me om te investeren in een wasmachine,’ vertelt hij. In de kleine ruimte staan een wasmachine en een droger in het gelid. In een aangrenzende kamer staat een houten strijkplank en twee stoomstrijkijzers. Een stapeltje gewassen kleding ligt klaar om gestreken te worden.
Met hulp van zijn moeder investeerde Gildas in een wasmachine
Goede naam opbouwen
‘Ik heb op dit moment twintig vaste klanten en ik word regelmatig gebeld door mensen uit de kerk,’ verelt Gildas. Naast die vaste basis van twintig klanten heeft hij klanten die onregelmatig van zijn diensten gebruik maken. Terwijl Gildas vertelt, komt er een man binnenlopen. Onder zijn arm heeft hij een klein bundeltje was. Het is een vaste klant die om de hoek woont. Gildas neemt het bundeltje aan en legt het klaar voor de wasmachine.
‘Betrouwbaarheid is belangrijk. Ik wil een goede naam opbouwen in de buurt.’ Dat betekent niet alleen dat Gildas de kleding op tijd gewassen en wel weer klaar heeft liggen voor de klanten. ‘Soms vinden we dingen in de zakken van de kleding. Dat leggen we apart en geven we terug aan de klanten.’
Creatieve ondernemer ziet kansen
Met zijn wasserette noteert Gildas een omzet van zo’n 147.000 XOF (225 euro) per maand. Daarmee onderhoudt Gildas zijn moeder en zijn jongere broer en zus. Hij vertelt ook verloofd te zijn, maar een trouwdatum is nog niet gepland. Daarvoor moet hij meer sparen. Van zijn winst houdt hij een deel over om te investeren. Zo kon hij bijvoorbeeld een generator kopen, geen overbodige luxe in een land waar het elektriciteitsnetwerk onstabiel is.
De creatieve en ondernemende Gildas ziet overal kansen om geld te verdienen. Zijn twee medewerkers in de wasserette helpen ook mee op de kleine akker van Gildas even buiten de stad. En voor de toekomst heeft hij nog een idee: een broodjeszaak. Bekende ketens uit Europa vormen de inspiratie, al moet Gildas een vertaalslag maken naar de Tsjaadse context. Het businessplan staat inmiddels op papier en binnenkort hoopt hij te verhuizen met de wasserette naar een gebouw bij de kerk. Daar heeft hij ook ruimte om de broodjeszaak te openen.
Nieuwe belastingwet
Gildas is niet de enige jonge ondernemer in Tsjaad met ambitieuze ideeën. Voor veel jongeren is een eigen bedrijf opstarten de enige manier om geld te verdienen. Vacatures zijn er nauwelijks in Tsjaad. Hoewel al deze jongeren voldoende vakkennis hebben, ontbreekt het hen aan de bedrijfseconomische kennis. Boekhouden, kennis van belastingwetten en andere vaardigheden die als ondernemer cruciaal zijn, krijgen in het onderwijs vrijwel geen aandacht. Job Booster Tsjaad springt in dit gat. Samen met lokale partners krijgen jonge ondernemers ondersteuning, coaching en training om hun onderneming succesvol te maken.
Onlangs is bijvoorbeeld de belastingwet in Tsjaad aangepast. Alle jonge ondernemers krijgen via Job Booster een training van één van de medeauteurs van deze nieuwe wet. Hij legt uit wat er is veranderd en wat dit betekent voor de jongeren. Ook op andere gebieden worden de jongeren gecoacht. ‘Het is een uitdaging om bekendheid te krijgen rond mijn bedrijf. Job Booster helpt me met training, monitoring en advies.’