Deze column verscheen ook op RD.nl op 1 februari 2022.
Een groot aantal mensen logde zaterdagavond in op de online Woord en Daad Werelddag. Digitaal en dus op afstand, maar toch verbonden. Met een onlinequiz werd de kennis van de kijker getest en gespiegeld.
De mooie cashewappel die aan de bomen hangt, hoeveel noten kun je daarvan oogsten? Veel mensen wisten het: slechts één noot. Logisch dat je voor een zakje cashewnoten in de supermarkt zo maar meer dan 2,50 euro betaalt. Een eerlijke prijs voor de boer die de vrucht verbouwde, betekent dat wij hier in Nederland meer betalen.
Een andere vraag: hoeveel rente betalen de boeren gemiddeld in Mozambique als ze geld willen lenen? Het antwoord: maar liefst 27 procent. Dit betekent voor de arme boer die sowieso al de eindjes aan elkaar moet knopen dat het onmogelijk is om te investeren. Het was een van de vele momenten waarop de kijkers zagen hoe groot de verschillen in de wereld zijn.
De Wereldbank stelt vast dat door corona de verschillen tussen arm en rijk groter zijn geworden. In de 74 armste landen van de wereld zijn geen grote corona-uitbraken vastgesteld. Deels is dit te verklaren uit de beperkte testcapaciteit. Maar de gapende kloof op sociaal en economisch vlak is er alleen maar breder geworden. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) toont over de hele wereld schrikbarende inflatiecijfers. Inflatie vergroot de ongelijkheid: binnen landen, maar ook tussen landen. Als de geldhoeveelheid toeneemt zonder dat daar een hogere productie tegenover staat, neemt de koopkracht af. Daarbij geldt: hoe verder je van de geldpers verwijderd bent, hoe harder de inflatie jou raakt, zo maakte Edin Mujagic in het RD van 22 januari inzichtelijk. Inflatie vergroot de verschillen binnen landen: het geldt sijpelt nu eenmaal pas later door naar de midden- en onderklasse. Kijken we naar de verschillen tussen landen, dan geldt dat de economieën van ontwikkelingslanden in een trager tempo opkrabbelen na een recessie.
In Nederland steeg de inflatie in december naar 5,7 procent, met name door hogere energie- en voedselprijzen. Voor veel Nederlanders is het deze maanden schrikken als het nieuwe contract van hun energieleverancier op de deurmat valt.
Terwijl ik erover nadenk hoe ik mijn woning verder kan verduurzamen, vraag ik Ephrem Shiferaw hoe het in Ethiopië gaat. Hij appt direct terug: „De benzineprijzen rijzen de pan uit. In een maand tijd ging de prijs met 6 birr, dat is 11 eurocent, omhoog. Benzine- en voedselprijzen stijgen het hardst, maar het heeft alles met elkaar te maken. Want om voedsel naar de stad te krijgen is er vervoer nodig.” Ik vraag hem hoe hij het in zijn portemonnee merkt. Hij appt nuchter terug: „Het is een uitdaging, maar ik lees in het IMF rapport maandelijks dat ik niet de enige ben.”
In december meldde het Centraal Bureau Levensmiddelen (CBL) dat de prijzen van brood, koffie en tomaten met 15 tot 30 procent stijgen. „Een complex probleem, maar we willen er alles aan doen om ervoor te zorgen dat voeding als eerste levensbehoefte van iedereen voor elke portemonnee in Nederland beschikbaar blijft”, zo stelde het CBL.
Florentine Bambara uit Burkina Faso liet me onlangs weten dat inkopen doen voor haar een uitdaging is geworden. „Wekelijks koop ik mais, gierst en bonen op de markt, maar de prijzen stijgen elke week hard. Ik bouw nu elke week een voorraad op. Als het onbetaalbaar wordt, put ik eerst uit mijn eigen voorraad. De overheid van Burkina Faso verbiedt producten te exporteren naar buurlanden, maar vult de voorraadschuren zo veel als het kan. Ze zien een voedselschaarste op de loer liggen omdat regens uitblijven.”
De Nederlandse overheid presenteerde net voor Kerst het coalitieakkoord met de mooie titel: ”Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst”. Het omzien naar elkaar is broodnodig, in Nederland en wereldwijd. De uitdagingen in Nederland zijn groot, maar laten we ons als welvarend land juist in deze dure tijden bewust zijn van de grote verschillen in de wereld. En bij elke keuze die we als land en individuele burger maken wereldwijd solidair zijn. We kunnen het verschil maken voor Ephrem, Florentine en vele anderen.
Corona vergroot de ongelijkheid binnen landen, maar ook tussen landen onderling. Het doet ertoe hoe we leven én hoe we geven.
De auteur is directeur-bestuurder bij Woord en Daad.
Wie Froukjes Instagram-pagina’s bekijkt, wordt getrakteerd op veel kleur. ‘Daar ben ik gek op, het maakt me blij. Vandaar ook de naam van mijn pagina, “blydskip by Froukje” – mijn moeder was Fries.’
